1η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟ - ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

ΤΗ ΥΠΕΡΜΑΧΩ ΣΤΡΑΤΗΓΩ

Ἦχος πλ. δ´. Αὐτόμελον.

Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια,
Ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,
Ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε.
Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,
Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,
Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Σε εσένα, ω Θεοτόκε, την Υπέρμαχο Στρατηγό, αποδίδω με ευγνωμοσύνη  την ένδοξον νίκη, εγώ η πόλη σου, επειδή με την δική σου βοήθεια. απαλλάχτηκα από τις φοβερές συμφορές που ερχόντουσαν εναντίον μου. Συ δε, που η δύναμη σου είναι ακατανίκητη, ελευθέρωσε με από κάθε μορφής κινδύνους, ώστε να αναφωνώ προς Εσένα  Χαίρε , Νύμφη  ανύμφευτε

                                      Α    

  Ἄγγελος πρωτοστάτης, οὐρανόθεν ἐπέμφθη, εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τό, Χαῖρε (ἐκ γ´)· καὶ σὺν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ, σωματούμενόν σε θεωρῶν Κύριε, ἐξίστατο, καὶ ἵστατο κραυγάζων πρὸς αὐτὴν τοιαῦτα·

 

Χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ χαρὰ ἐκλάμψει· χαῖρε, δι᾿ ἧς ἡ ἀρὰ ἐκλείψει.
Χαῖρε, τοῦ πεσόντος Ἀδὰμ ἡ ἀνάκλησις· χαῖρε, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἡ λύτρωσις.
Χαῖρε, ὕψος δυσανάβατον ἀνθρωπίνοις λογισμοῖς· χαῖρε, βάθος δυσθεώρητον, καὶ Ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς.
Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις Βασιλέως καθέδρα· χαῖρε, ὅτι βαστάζεις τὸν βαστάζοντα πάντα.
Χαῖρε, ἀστήρ ἐμφαίνων τὸν Ἥλιον· χαῖρε, γαστὴρ ἐνθέου σαρκώσεως.
Χαῖρε, δι᾿ ἧς νεουργεῖται ἡ κτίσις· χαῖρε, δι᾿ ἧς βρεφουργεῖται ὁ Κτίστης.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

                                  

Άγγελος πρώτην θέσιν κατέχων μεταξύ των Αγγέλων (δηλαδή ο Αρχάγγελος Γαβριήλ) εστάλη (υπό του Θεού) από τον ουρανό (εις την γην) για να πει σε Εκείνη, η οποία έμελλε να γίνει η Μήτηρ του Θεού, το Χαίρε! Βλέποντας δε ο Άγγελος Σε, Κύριε, να αρχίζεις να λαμβάνεις υλική σάρκα ( μέσα εις την κοιλία της) την ιδία στιγμήν, κατά την οποίαν χαιρέτιζε με την άϋλη φωνή του την Παρθένο, καταλαμβανόμενος από μεγάλη έκπληξη και θαυμασμό και, στεκούμενος  ενώπιον της Παρθένου, έλεγε προς αυτήν τα εξής:

Χαίρε, συ, μέσω της οποίας θα λάμψη εις τον κόσμο η χαρά (της λυτρώσεως)˙ χαίρε, συ, μέσω της οποίας θα εξαφανισθεί η κατάρα ( που εδόθη εις το ανθρώπινον γένος δια την παρακοή του).

Χαίρε, συ, που γίνεσαι η αιτία να επανέλθει εις τον Παράδεισον ο εκπεσών Αδάμ˙ χαίρε, συ, που γίνεσαι η αιτία να απαλλαγή η Εύα από τις λύπες και τα δάκρυά της.

Χαίρε, συ, που είσαι ύψος, το οποίον δυσκόλως δύνανται να φθάσουν και να κατανοήσουν οι διάνοιες των ανθρώπων ˙ χαίρε, συ, που είσαι βάθος, το οποίον δυσκόλως δύνανται να δουν και αυτών των Αγγέλων οι οφθαλμοί.

Χαίρε, διότι είσαι θρόνος του Βασιλέως Χριστού˙ χαίρε, διότι βαστάζεις εις την κοιλία σου Εκείνον, που βαστάζει ολόκληρον το σύμπαν.

Χαίρε, συ, ο ( πρωϊνός ) αστέρας (αυγερινός), που προμηνύει την εμφάνιση του ηλίου (Χριστού)˙ χαίρε, συ, εις της οποίας την κοιλία λαμβάνει σάρκα ο Θεός. 

Χαίρε, σύ, μέσω της οποίας ανακαινίζεται η (εκ της αμαρτίας διαφθαρείσα) Δημιουργία˙ χαίρε, συ, μέσω της οποίας ο Δημιουργός γίνεται βρέφος.

Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.

 

Β

 

Βλέπουσα ἡ Ἁγία, ἑαυτὴν ἐν ἁγνείᾳ, φησὶ τῷ Γαβριὴλ θαρσαλέως· Τὸ παράδοξόν σου τῆς φωνῆς, δυσπαράδεκτόν μου τῇ ψυχῇ φαίνεται· ἀσπόρου γὰρ συλλήψεως τὴν κύησιν πῶς λέγεις; κράζων· Ἀλληλούϊα.

Η Αγία Παρθένος, γνωρίζουσα ότι ήταν  απολύτως αγνή και αμόλυντος, λέγει με θάρρος εις τον Γαβριήλ: Οι λόγοι σου είναι παράδοξοι και δεν είναι εύκολον να τους παραδεχθεί  η ψυχή μου.

Διότι συ μου λέγεις ότι θα γεννήσω, αφού συλλάβω άνευ ανδρικού σπέρματος! Πώς είναι τούτο δυνατόν; Και όμως συ αυτό λέγεις και κράζεις:

Αινείτε τον Θεό.

Γ

Γνῶσιν ἄγνωστον γνῶναι, ἡ Παρθένος ζητοῦσα, ἐβόησε πρὸς τὸν λειτουργοῦντα· Ἐκ λαγόνων ἁγνῶν Υἱόν, πῶς ἐστι τεχθῆναι δυνατόν; λέξον μοι. Πρὸς ἣν ἐκεῖνος ἔφησεν ἐν φόβῳ, πλὴν κραυγάζων οὕτω·

Χαῖρε, βουλῆς ἀποῤῥήτου μύστις· χαῖρε, σιγῆς δεομένων πίστις.
Χαῖρε, τῶν θαυμάτων Χριστοῦ τὸ προοίμιον· χαῖρε, τῶν δογμάτων αὐτοῦ τὸ κεφάλαιον.
Χαῖρε, κλῖμαξ ἐπουράνιε, δι᾿ ἧς κατέβη ὁ Θεός· χαῖρε, γέφυρα μετάγουσα τοὺς ἐκ γῆς πρὸς Οὐρανόν.
Χαῖρε, τὸ τῶν Ἀγγέλων πολυθρύλητον θαῦμα· χαῖρε, τὸ τῶν δαιμόνων πολυθρήνητον τραῦμα.
Χαῖρε, τὸ Φῶς ἀῤῥήτως γεννήσασα· χαῖρε, τὸ πῶς, μηδένα διδάξασα.
Χαῖρε, σοφῶν ὑπερβαίνουσα γνῶσιν· χαῖρε, πιστῶν καταυγάζουσα φρένας.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

                                   

Η Παρθένος, επιζητούσα να αποκτήσει γνώσιν απόκρυφων και αγνώστων πραγμάτων (για τα οποία της ομιλεί ο Άγγελος), αναφώνησε προς το υπηρετικό όργανον του Θεού (δηλαδή τον Άγγελον): Από παρθενική κοιλία (όπως είναι η δική μου), πώς είναι δυνατόν να γεννηθεί υιός; Απάντησε μου! Τότε ο Άγγελος είπε εις αυτήν με φόβον,αλλά και με σταθερή  φωνή, τα εξής:

Χαίρε, διότι είσαι η μύστις της απόκρυφης  βουλής του Θεού . χαίρε, διότι είσαι η πίστις όλων εκείνων των θαυμαστών πραγμάτων, που (δεν επιδέχονται έρευνα, αλλά) γίνονται δεκτά με σιγή.

Χαίρε, διότι είσαι η απαρχή των θαυμάτων του Χριστού˙ χαίρε, διότι είσαι η βάσις των δογμάτων της Πίστεως Αυτού.

Χαίρε, διότι είσαι η επουράνιος κλίμακα ( η σκάλα )  δια της οποίας κατέβη ο Θεός (εις την γην) ˙ χαίρε, διότι είσαι η γέφυρα η μεταφέρουσα τους εκ γης πλασθέντας ανθρώπους εις τον ουρανόν.

Χαίρε, συ, που είσαι μέγας θρύλος και αντικείμενον θαυμασμού δια τους Αγγέλους ˙

χαίρε, συ, που δια τους Δαίμονας είσαι το προκαλούν πολλούς θρήνους τραύμα.

Χαίρε, συ, που ανερμήνευτα  γέννησες το φώς˙ χαίρε, συ, που εις κανένα δεν φανέρωσες τον τρόπον της γεννήσεως αυτής.

Χαίρε, συ, που είσαι υπεράνω της γνώσεως και αυτών ακόμη των σοφών (διότι ούτε αυτοί δύνανται να κατανοήσουν πως εκ σου έλαβε σάρκα ο Θεός)˙ χαίρε, συ, που φωτίζεις με άπλετο φως τις διάνοιες  των πιστών.

Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.

Δ

 

Δύναμις τοῦ Ὑψίστου, ἐπεσκίασε τότε, πρὸς σύλληψιν τῇ Ἀπειρογάμῳ· καὶ τὴν εὔκαρπον ταύτης νηδύν, ὡς ἀγρὸν ὑπέδειξεν ἡδὺν ἅπασι, τοῖς θέλουσι θερίζειν σωτηρίαν, ἐν τῷ ψάλλειν οὕτως· Ἀλληλούϊα.

Αμέσως τότε (όταν δηλαδή η Παρθένος είπε το «Ιδού η δούλη Κυρίου˙ γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου»,) η δύναμις του Υψίστου Θεού επεσκίασε την μη έχουσα πείρα γάμου Κόρην, δια να συλλάβει (τον Υιόν του Θεού). Και τοιουτοτρόπως την καρποφόρο κοιλία της ανέδειξε αγρόν (φέροντα καρπό) γλυκύ για όλους εκείνους, που θέλουν να θερίζουν την σωτηρίαν των με το να ψάλλουν ούτως:

Αινείτε τον Θεό.

Ε

 

Ἔχουσα θεοδόχον, ἡ Παρθένος τὴν μήτραν, ἀνέδραμε πρὸς τὴν Ἐλισάβετ· τὸ δὲ βρέφος ἐκείνης εὐθύς, ἐπιγνὸν τὸν ταύτης ἀσπασμόν, ἔχαιρε! καὶ ἅλμασιν ὡς ᾄσμασιν, ἐβόα πρὸς τὴν Θεοτόκον·

Χαῖρε, βλαστοῦ ἀμαράντου κλῆμα· χαῖρε, καρποῦ ἀκηράτου κτῆμα.
Χαῖρε, γεωργὸν γεωργοῦσα φιλάνθρωπον· χαῖρε, φυτουργὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν φύουσα.
Χαῖρε, ἄρουρα βλαστάνουσα εὐφορίαν οἰκτιρμῶν· χαῖρε, τράπεζα βαστάζουσα εὐθηνίαν ἱλασμῶν.
Χαῖρε, ὅτι λειμῶνα τῆς τρυφῆς ἀναθάλλεις· χαῖρε, ὅτι λιμένα τῶν ψυχῶν ἑτοιμάζεις.
Χαῖρε, δεκτόν πρεσβείας θυμίαμα· χαῖρε, παντὸς τοῦ κόσμου ἐξίλασμα.
Χαῖρε, Θεοῦ πρὸς θνητοὺς εὐδοκία· χαῖρε, θνητῶν πρὸς Θεὸν παῤῥησία.
Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

Αφού πλέον είχε δεχθεί η Παρθένος εντός της κοιλίας της τον Θεό, μετέβη προς επίσκεψιν της (συγγενούς της ) Ελισάβετ. Το δε βρέφος ( που ήτο εις την κοιλία) της Ελισάβετ (ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος,) αντελήφθη αμέσως τον (προς την Ελισάβετ) χαιρετισμό της Παρθένου (εννόησε, δηλαδή, ότι ο χαιρετισμός αυτός προερχόταν  όχι από απλή γυναίκα, άλλα από την Μητέρα του Θεού) και γέμισε από χαράν. Χρησιμοποιώντας  δε ως άσματα σκιρτήματα, έλεγε προς την Θεοτόκο:

Χαίρε, κλήμα, που παρήγαγες τον αμάραντο βλαστό (τον Χριστόν) χαίρε, κλήμα που μας έδωσες τον άφθαρτο καρπό.

Χαίρε, συ, που κυοφορείς μέσα εις τα σπλάχνα σου τον φιλάνθρωπο Γεωργό.  χαίρε, συ, που γεννάς τον Δημιουργό της ζωής μας.

Χαίρε, γη ευφορωτάτη, που βλαστάνεις αφθονία (όχι υλικών καρπών, αλλά θείας) ευσπλαχνίας χαίρε, τράπεζα, που βαστάζεις επάνω σου τον πλούτο του ελέους.

Χαίρε, διότι κάνεις να ανθίζει λειβάδι (πνευματικής) απολαύσεως χαίρε, διότι ετοιμάζεις λιμένα για τις ψυχές μας.

Χαίρε, διότι είσαι το θυμίαμα πρεσβείας που το δέχεται ο Θεός χαίρε, συ, που εξιλεώνεις (με τις πρεσβείες σου) για όλο τον κόσμον τον Θεό.

Χαίρε, διότι μέσω σού ο Θεός έδειξε την εύνοια και αγαθότητα Του προς τους θνητούς ανθρώπους χαίρε, διότι μέσω σου οι άνθρωποι απέκτησαν θάρρος να πλησιάζουν τον Θεό.

Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε

Ζ 

 

Ζάλην ἔνδοθεν ἔχων, λογισμῶν ἀμφιβόλων, ὁ σώφρων Ἰωσὴφ ἐταράχθη, πρὸς τὴν ἄγαμόν σε θεωρῶν, καὶ κλεψίγαμον ὑπονοῶν Ἄμεμπτε· μαθὼν δέ σου τὴν σύλληψιν ἐκ Πνεύματος ἁγίου, ἔφη· Ἀλληλούϊα.

Ο (προστάτης σου) σώφρων Ιωσήφ, ώ άμεμπτε Παρθένε, έχοντας  εσωτερικώς λογισμούς αμφιβολίας, επειδή σε γνώριζεν άγαμο και (ως εκ τούτου) υποπτευόταν  ότι είχες άνομες σχέσεις (εις τις οποίες απέδιδε την εγκυμοσύνη σου), ταραχτηκε . Όταν όμως πληροφορήθηκε  (από τον Άγγελο ) ότι η σύλληψις βρέφους στην κοιλία σου ήταν  εκ Πνεύματος Αγίου, αναφώνησε:

Αινείτε τον Θεό

Πηγη: