Ἕνα ἐναγώνιο τηλεφώνημα μετέφερε στὸ Μοναστήρι τὴν ἔνθερμη παράκληση στὸ να δοθεῖ λίγο λαδάκι ἀπὸ τὸ καντηλάκι τῆς Παναγιᾶς γιὰ μία ἀρκετὰ νέα γυναῖκα, ποὺ ἔπαθε βαρύτατο ἐγκεφαλικό καὶ μετεφέρθη στὸ πανεπιστημιακό νοσοκομεῖο τῶν Πατρῶν. Ἐπειδὴ ὅμως οἱ ἐνδιαφερόμενοι δὲν προλάβαιναν νὰ ἀνεβοῦν στὸ μοναστήρι, περεπέμφθησαν σὲ πρόσωπο γνωστὸ γιὰ τὴν εὐλάβειά του, τὸ ὁποῖο εἶχε πάρει λαδάκι ἀπὸ τὴν Μονὴ καὶ ἔμενε στὸ Ἀντίρριο. Ἐπειδὴ δέ τὸ πρόσωπο αὐτὸ δὲν εἶχε τὴ δυνατότητα νὰ περιμένει σπίτι γιὰ νὰ ἔρθουν νὰ τὸ πάρουν, τὸ κρέμασε στὸ χερούλι τῆς πόρτας μέσα σ' ἕνα τσαντάκι.
Καί, ὦ τῆς πίστεως! Οἱ στενεῖς συγγενεῖς τῆς γυναῖκας πῆγαν καὶ τὸ πῆραν μὲ λαχτάρα καὶ μὲ πολλὴ πίστη σταύρωσαν στὸ κεφάλι τὴν ἄρρωστη, ἡ ὁποία ἀπὸ ἡμέρες εἶχε χάσει τὴν ἐπαφὴ μὲ τὸ περιβάλλον. Καὶ τὸ θαῦμα ἔγινε! Γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ ἀμείφθηκε ἡ πίστη. Ἡ ἀσθενὴς συνῆλθε! Στὴν γυναῖκα, ἐνῶ ἡ ἰατρικὴ ἐπιστήμη εἶχε ἐξαντλήσει ματαίως ὅλες τὶς δυνατότητές της, ἡ ἴαση ἦρθε «ἄνωθεν». Ἀπὸ τὸν Παντοδύναμο καὶ Φιλάνθρωπο Θεό. Μετὰ ἀπὸ μερικὲς ἑβδομάδες ἕνα νεώτερο τηλεφώνημα ἐπιβεβαίωσε τὴν σταθεροποίηση τῆς καλῆς ὑγείας τῆς εὐεργετημένης γυναίκας.
Ἄλλο ἕνα περιστατικὸ ποὺ χάρισε χαρὰ καὶ συγκίνηση σὲ ὅσους τὸ ἔζησαν, ἀλλὰ καὶ σ' ὅσους τὸ ἄκουσαν. Εὐλογητός ὁ Θεός!
[ἀντιγραφὴ ἀπὸ τὸ βιβλίο τῆς Ἱ. Μονῆς «Ἡ Μεγαλόχαρη Παναγία ἡ Βαρνάκοβα», 2011]
Αν νομίζεται ότι γνωρίζεται όλα όσα αποτελούν αμάρτημα κατά την ορθόδοξο εκκλησία είστε μακριά γελασμένοι αμαρτωλοί! Δεν υπάρχει π.χ. περίπτωση να μην αυνανίστηκες πότε στη ζωή σου. Αλλά μην ανησυχείτε, στην ορθοδοξία υπάρχει λύση για όλα γιατί βέβαια δεν είναι τόσο σημαντικό το αμάρτημα όσο η μετάνοια και η εξομολόγηση. Αν λοιπόν έχετε διαπράξει οποιαδήποτε από τα αμαρτήματα που ακολουθούν το μόνο που χρειάζεται είναι να τρέξετε στον πνευματικό σας, να το εξομολογηθείτε και να δηλώσετε ότι μετανιώνετε για αυτό. Οι πύλες της βασιλείας των ουρανών θα είναι τότε όλες δικές σας. Μάθετε όμως πρώτα ποια είναι τα αμαρτήματα για να μην λέτε μετά ότι δεν ξέρατε . Κατάλογος αμαρτημάτων
" Χριστιανός που δεν έχει Βαπτισθεί και δεν έχει Εξομολογηθεί, δεν μπορεί να σωθεί (Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός) "
" Μετά τον θάνατο δεν υπάρχει πλέον καιρός μετανοίας, και στον άδη η ψυχή η οποία νεκρώθηκε εξαιτίας των αμαρτιών, δεν μπορεί πλέον να επανέλθει στην ζωήν την κατά Θεόν (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος) "
" Στην ζωή την οποία βρισκόμαστε, είμαστε ικανοί και να πράξουμε και να ενεργήσουμε, στην δε μέλλουσα και αιώνια ζωή, δεσμεύονται όλες οι πρακτικές δυνάμεις της ψυχής και δεν υπάρχει ευκαιρία να πράξουμε κάτι το αγαθό, για την άφεση των αμαρτιών (Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός) "
Κάθε άνθρωπος, παρουσιάζει ελαφρυντικά αλλά και ενοχοποιητικά στοιχεία, τα οποία απορρέουν μέσα από κάθε άσχημη πράξη της ζωής του. Μόνο όμως αν αγνοήσει τα ελαφρυντικά και ασχοληθεί σοβαρά με τα ενοχοποιητικά, μπορεί να σωθεί. Ο παρακάτω κατάλογος αποτυπώνει το Πανάγιο Θέλημα του Θεού, το Αναλλοίωτο ανά τους αιώνες, Εκείνο που θα ισχύει μέχρι Δευτέρας Παρουσίας (όπως ο Ίδιος ο Κύριος μας Διαβεβαίωσε), όπως Αυτό πηγάζει από τη Φώτιση του Αγίου Πνεύματος και καταγράφεται στην Αγία Γραφή και τους Ιερούς Κανόνες των Αγίων της Εκκλησίας μας, παραθέτοντας τις σημαντικότερες αμαρτίες που απασχόλησαν και απασχολούν τον κόσμο Του, με σκοπό να υπενθυμίσει σε όλους μας κάποιες που ίσως παρέμειναν ξεχασμένες, αλλά και να γνωστοποιήσει ορισμένες άλλες που πιθανόν να αγνοούμε, διευκολύνοντας έτσι εκείνους που θα θελήσουν να κάνουν το σημαντικό Βήμα για τη Σωτηρία της ψυχής τους, καθαριζόμενοι με το Μυστήριο της Θείας και Ιεράς Εξομολογήσεως.
Αμαρτήματα
1) Αν έχεις ερωτικές σχέσεις χωρίς να είσαι έγγαμος (ή έγγαμη), όταν είσαι δηλαδή εκτός του Μυστηρίου του Χριστιανικού Ορθόδοξου Γάμου, αν έχεις ερωτικές σχέσεις πριν από το Γάμο ή εξωσυζυγικές σχέσεις μέσα στο Γάμο, αν έχεις παρά φύση ερωτικές σχέσεις ή αν έχεις παιδί εκτός Γάμου, αν είσαι χωρισμένος ή αν έχεις κάνει δεύτερο ή τρίτο Γάμο ή αν ενώ είσαι έγγαμος ή έγγαμη εμποδίζεις την τεκνογονία. Ακόμη, αν έχεις κάνει ποτέ έναν εμποδισμένο Γάμο (δηλαδή αν παντρεύτηκες ποτέ κάποιον άνθρωπο αιρετικό ή κάποιο συγγενικό σου πρόσωπο, μέχρι και τον δεύτερο εξάδερφο ή την δεύτερη εξαδέρφη σου), ή αν έκανες ποτέ από συμφέρον Γάμο ή οποιοδήποτε άλλο Μυστήριο (π.χ. Βάπτιση, Ιερωσύνη κ.α.).
2) Αν είσαι ομοφυλόφιλος (ομοφυλόφιλη).
3) Αν λάτρεψες ή πίστεψες ή προσκύνησες ποτέ άλλους θεούς (είδωλα) εκτός της Αγίας Τριάδος, για παράδειγμα το χρήμα, ανθρώπους που θεοποίησες κ.λ.π.
4) Αν χρησιμοποίησες ποτέ το Όνομα του Θεού μάταια, χωρίς δηλαδή ουσιαστικό και σοβαρό λόγο, αλλά και με τρόπο που να αρνείται την πραγματικότητα της Παρουσίας και της Δύναμής Του.
5) Αν εργάζεσαι ηθελημένα την Ημέρα της Κυριακής.
6) Αν δεν αγαπάς και δεν τιμάς τους γονείς σου.
7) Αν σκότωσες ποτέ ή αν το σκέφτηκες, ή αν προσπάθησες ή σκέφτηκες να αυτοκτονήσεις.
8) Αν μοίχευσες.
9) Αν έκλεψες .
10) Αν είπες ψέμματα ή παρακίνησες και άλλους ανθρώπους για να κάνουν το ίδιο.
11) Αν επιθύμησες ποτέ ο,τιδήποτε ανήκει σε άλλον (ακόμα και τον ή την σύζυγό του).
12) Αν έκανες ποτέ έκτρωση (για τις γυναίκες), αν οδήγησες ποτέ κάποια γυναίκα σε έκτρωση ή αν ενθάρρυνες ποτέ κάποια γυναίκα να κάνει κάτι τέτοιο.
13) Αν κατακρίνεις , αν κατηγορείς , αν καταριέσαι, αν κοροϊδεύεις , αν δεν συγχωρείς, αν υποκρίνεσαι, αν εκμεταλλεύεσαι ή αν προδίδεις άλλους ανθρώπους .
14) Αν έχεις ή είχες ποτέ υπερηφάνεια, εγωϊσμό, φιλαρχία, πλεονεξία, φιλαργυρία, έλλειψη δικαιοσύνης, εγκράτειας και σωφροσύνης στη συμπεριφορά σου.
15) Αν αυνανίστηκες ποτέ (δηλαδή αν ικανοποιήθηκες μόνος σου ερωτικά με μαλακία).
16) Αν έβρισες ποτέ ή βρίζεις τα Θεία ή αν ακούς να τα βρίζουν και δεν διαμαρτύρεσαι , ή αν χρησιμοποιείς τα Θεία και τα Ιερά της Πίστεώς μας άσκοπα, για να παρομοιάσεις κάτι, για να κάνεις αστεία ή για πονηρούς λόγους.
17) Αν στέλνεις στον διάβολο ή αν βρίζεις τους άλλους.
18) Αν χτύπησες ποτέ κάποιον ή αν τραυμάτισες ποτέ κάποιον, αν σου αρέσει η εκδίκηση ή αν θυμάσαι το κακό που σου έχει κάνει κάποιος και σκέφτεσαι πώς θα του το ανταποδώσεις (ή του το ανταπέδωσες ήδη).
19) Αν οδηγείς επικίνδυνα ή αν γενικότερα θέτεις σε κίνδυνο τη ζωή σου ή τη ζωή των άλλων.
20) Αν κάνεις έρωτα τις τρεις τελευταίες ημέρες πριν να Κοινωνήσεις, την ημέρα που Κοινώνησες, όπως επίσης και όταν η σύζυγος έχει περίοδο ή είναι έγκυος ή αν δεν έχει ακόμα σαραντήσει και απογαλακτήσει. Ακόμη, αν κάνεις έρωτα τα Σάββατα, τις Κυριακές και τις Μεγάλες Εορτές, αλλά και κατά τις ημέρες των Νηστειών (η πράξη αυτή θα πρέπει να αποφεύγεται πάντα κατόπιν κοινής συμφωνίας των συζύγων, όπως επισημαίνει ο Απόστολος Παύλος).
21) Αν καπνίζεις ή κάνεις κατάχρηση στα ποτά ή μεθάς, αν παίρνεις ναρκωτικά ή αν ξενυχτάς σε άσεμνα μαγαζιά.
22) Αν δεν εργάζεσαι και τεμπελιάζεις, αν αδιαφορείς για τις υποχρεώσεις σου, αν δεν προστατεύεις το περιβάλλον.
23) Αν κυκλοφορείς γυμνός (γυμνή) ή με προκλητική και έξαλλη εμφάνιση, αν σκανδαλίζεις γενικότερα με την εμφάνιση και τη συμπεριφορά σου, αν βάφεις τα μαλλιά ή το πρόσωπό σου ή αν πας σε παραλίες γυμνιστών.
24) Αν έχεις άσχημες και πονηρές σκέψεις για τα Θεία ή και γενικά, αν βλέπεις στην τηλεόραση ή γενικά πονηρά θεάματα, αν ακούς και χρησιμοποιείς πρόστυχα λόγια και πονηρά, αν ακούς πρόστυχα ή σατανικά τραγούδια, αν λες άσεμνα ανέκδοτα ή σχετικά με τα Θεία ή αν κάνεις άσεμνες χειρονομίες.
25) Αν σπαταλάς χρήματα ή το χρόνο σου άσκοπα, αν πιστεύεις στην τύχη ή αν παίζεις τυχερά παιχνίδια ή βίαια ή πονηρά, αν ασχολείσαι ή αν πιστεύεις σε ζώδια, χειρομαντείες, αριθμομαντείες, ταρώ και άλλα παρόμοια, αν συμβουλεύτηκες ποτέ μέντιουμ, χαρτορίχτρες, καφετζούδες ή παρόμοια άτομα, αν παίζεις χαρτιά, αν κάλεσες ποτέ κακά πνεύματα ή αν πιστεύεις σε προλήψεις και όνειρα .
26) Αν Κοινώνησες ποτέ χωρίς να Εξομολογηθείς και να νηστέψεις, ή χωρίς να πάρεις τη συγκατάθεση του Πνευματικού σου.
27) Αν δεν πηγαίνεις την Κυριακή το πρωί αλλά και τις μεγάλες Εορτές από νωρίς στην Εκκλησία, αν δεν διαβάζεις την Αγία Γραφή και αν δεν προσεύχεσαι το πρωί και το βράδυ τουλάχιστον, ή αν δεν κάνεις το Σταυρό και την προσευχή σου πριν και μετά το φαγητό.
28) Αν αγανακτείς, νευριάζεις ή απελπίζεσαι, ή αν μισείς τους συνανθρώπους σου.
29) Αν είσαι ρατσιστής ή δεν αγαπάς όλους τους ανθρώπους, ακόμα και τους εχθρούς σου και αν δεν προσεύχεσαι για τη Σωτηρία τους.
30) Αν δεν έχεις εμπιστοσύνη στην Πρόνοια του Θεού και αγχώνεσαι για το αύριο.
31) Αν δεν Εξομολογείσαι και δεν Κοινωνάς τακτικά, αν δεν κάνεις τακτικά ελεημοσύνη, αν δεν κάνεις τις Νηστείες της Εκκλησίας χωρίς να υπάρχει κάποιος σοβαρός λόγος ή χωρίς να έχεις τη συγκατάθεση του Πνευματικού σου.
32) Αν δείχνεις ασέβεια προς τους νεκρούς ή αν ξεχνάς να προσευχηθείς, να κάνεις Μνημόσυνα, Τρισάγια και ελεημοσύνες για την ψυχή τους.
33) Αν δεν λατρεύεις τον Θεό όπως πρέπει, αν δεν Τον έχεις πάνω από όλα και από όλους, αν δεν είσαι πρόθυμος να κάνεις οποιαδήποτε θυσία για Εκείνον, αν δεν Τον ευχαριστείς για όλα όσα σου δίνει, αν ντρέπεσαι ή φοβάσαι να ομολογήσεις την Πίστη σου μπροστά σε άλλους, όπως για παράδειγμα να κάνεις το Σταυρό σου όταν περνάς από Εκκλησία, ή μπροστά στους ανθρώπους να ομολογήσεις ότι νηστεύεις, όταν σου προσφέρουν αρτίσιμα φαγητά σε ημέρα Νηστείας.
34) Αν είσαι κοιλιόδουλος.
35) Αν είσαι άνδρας και έχεις μακριά μαλλιά ή αν είσαι γυναίκα και έχεις κοντά μαλλιά, μην τηρώντας έτσι τη σχετική Εντολή του Αποστόλου Παύλου που υπάρχει στην Αγία Γραφή.
36) Αν ως άνδρας φοράς γυναικεία ενδύματα ή ως γυναίκα φοράς ανδρικά (π.χ. παντελόνια), μην τηρώντας έτσι την Εντολή του Θεού που υπάρχει στην Αγία Γραφή.
37) Αν ενώ είσαι αδιάθετη μπαίνεις στον Ιερό Ναό, συμμετέχοντας σε Ιερές Ακολουθίες και σε Ιερά Μυστήρια, ή εάν κατά τις ημέρες εκείνες αγγίζεις ο,τιδήποτε το Ιερό ή το Άγιο, παραβαίνοντας έτσι τους Ιερούς Κανόνες της Εκκλησίας.
38) Αν έγινες Νονός ή Νονά και αδιαφορείς για το αν είναι κοντά στον Θεό το παιδί.
39) Αν έχεις ορκιστεί αλήθεια ή ψέμματα .
40) Αν διαταράσσεις τη γαλήνη μέσα στον Ιερό Ναό, ή αν κατά την Ιερότατη Στιγμή της Αναστάσεως του Κυρίου, αντί να συμμετέχεις προσευχόμενος, πετάς βεγγαλικά και θέτεις σε κίνδυνο τις ζωές των ηλικιωμένων, των εγκύων, αλλά και γενικότερα των συνανθρώπων σου. Ακόμη, αν δεν κάθεσαι μέχρι το τέλος της Θείας Λειτουργίας του Πάσχα, που ξεκινάει μετά το «Χριστός Ανέστη» και είναι η μοναδική Θεία Λειτουργία της Ημέρας, προσβάλλοντας έτσι την Ιερότητα της Παναγίας αυτής Ημέρας, επειδή έτσι έχεις συνηθίσει ή επειδή σε παροτρύνουν άλλοι.
41) Αν έχεις ζητήσει ποτέ την ποινική δίωξη κάποιου για οποιονδήποτε λόγο.
42) Αν έχεις δανείσει ποτέ χρήματα με τόκο.
43) Αν είσαι περίεργος, αν κρυφακούς ή κρυφοκοιτάς ή ενδιαφέρεσαι για πράγματα που δεν σε αφορούν.
44) Αν αποκρύπτεις εσκεμμένα κάποιο αμάρτημα κατά τη διάρκεια της Ιεράς Εξομολογήσεως.
45) Αν συμμετείχες ποτέ σε καρναβάλια ή «αποκριάτικες διασκεδάσεις», αν μασκαρεύτηκες ποτέ ή αν κάνεις το ίδιο και στο παιδί σου.
46) Αν μούντζωσες ποτέ.
47) Αν έχεις κάνει πολιτικό «γάμο» ή αν έχεις παρευρεθεί ποτέ εκεί, ή ακόμη αν έχεις παροτρύνει κάποιους άλλους να κάνουν κάτι τέτοιο.
48) Αν φλυαρείς και κουτσομπολεύεις, αν δεν κρατάς κρυφά τα σφάλματα ή τα μυστικά των άλλων.
49) Αν αντί να κάνεις σωστά τον Σταυρό σου, δείχνεις σα να παίζεις κιθάρα στο στήθος σου, χαροποιώντας έτσι τον διάβολο.
50) Αν φίλησες με κραγιόν Ιερά Λείψανα, Ιερές Εικόνες ή άλλα Ιερά Αντικείμενα .
51) Αν δείχνεις χλιαρότητα στην Πίστη σου και γενικότερα έχεις αμφιβολίες.
52) Αν σου αρέσει να μην τηρείς τους νόμους, να μην υπακούς πουθενά και γενικότερα να σπέρνεις τον πανικό ανάμεσα στους ανθρώπους.
53) Αν είσαι αχάριστος είτε προς τον Θεό, είτε προς τους ανθρώπους, ή ακόμη αν αδιαφορείς ή αργείς να εκπληρώσεις τα τάματα που έχεις κάνει στον Θεό, την Παναγία ή τους Αγίους.
54) Αν ως γονείς, δεν έχετε τα παιδιά σας από μικρά κοντά στην Εκκλησία , αν δεν τα διδάσκετε τις Εντολές του Θεού, αν δεν τα Κοινωνάτε τακτικά όσο είναι ακόμη μικρά , όπως επίσης και αν δεν τους μαθαίνετε να Εξομολογούνται και να συμμετέχουν στα Μυστήρια της Εκκλησίας, όταν θα αρχίσουν να μεγαλώνουν.
55) Αν εορτάζεις τα γενέθλιά σου, γεγονός που αποτελεί πράξη εγωισμού, καθώς έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ταπεινοφροσύνη που διδάσκει ο Χριστός μας. Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε, είναι πως με τη γέννησή μας δεν συνέβη κάτι το εξαιρετικό, κάτι που να είναι άξιο εορτασμού, απλά ένας ακόμη άνθρωπος προστέθηκε στους υπόλοιπους, ο οποίος καλείται και αυτός να παλέψει για τη Σωτηρία του. Ούτε καν των Αγίων τη Γέννηση δεν Εορτάζει η Εκκλησία μας, παρά μόνο την Κοίμησή τους, καθώς τότε εισέρχονται στη Βασιλεία των Ουρανών κληρονομώντας την αιώνια ζωή. Μόνη εξαίρεση στον κανόνα αυτό αποτελούν τα τρία Πρόσωπα , που άλλαξαν την πορεία της ανθρωπότητας και συνέβαλαν τα μέγιστα για να ανοίξει ο Δρόμος προς τη Σωτηρία . Αναφερόμαστε φυσικά , πρώτα και κύρια στο Πρόσωπο του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, του Σωτήρα και Λυτρωτή του κόσμου, έπειτα στο Πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου και τέλος στον Μέγιστο των Προφητών, τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο και Βαπτιστή του Χριστού. Εκείνο λοιπόν που θα πρέπει να Εορτάζουμε εμείς οι χριστιανοί, είναι η ονομαστική μας Εορτή, καθώς εκείνη η Ημέρα ορίζεται από την Εκκλησία μας ως άξια Εορτασμού.
Στο τέλος της Ιεράς Εξομολογήσεως, καλό είναι να λέμε πάντα τη φράση «ίσως ξέχασα κάποιες αμαρτίες», έτσι ώστε εάν έχουμε παραλείψει να αναφέρουμε κάποια αμαρτήματα, είτε από αμέλεια, είτε επειδή απλά δεν τα θυμηθήκαμε τη στιγμή εκείνη, να συμπεριληφθούν και αυτά προς το παρόν στην Εξομολόγησή μας, με την προοπτική φυσικά να τα αναφέρουμε την επόμενη ή μία από τις επόμενες φορές που θα Εξομολογηθούμε. Και για να μην ξεχνάμε τις αμαρτίες μας μέχρι να φθάσουμε στον Ιερέα για την Εξομολόγηση (ή και κατά τη διάρκεια ακόμη του Μυστηρίου), οι Πνευματικοί Πατέρες συνιστούν να προετοιμαζόμαστε με επιμέλεια και να τις σημειώνουμε σε ένα χαρτί από πριν, τις στιγμές εκείνες κάθε ημέρας που μας έρχονται στο μυαλό, διότι μόνο έτσι θα κατορθώνουμε να τις διατηρούμε ακέραιες (σε ποσότητα και περιεχόμενο), έως τη στιγμή της Εξομολογήσεως που θα τις διαβάσουμε στον Πνευματικό μας Πατέρα.
Επίσης πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε εκείνο που οι Άγιοι της Πίστεώς μας, επισημαίνουν με έμφαση ανά τους αιώνες: Εάν κάποιος άνθρωπος αποκρύψει ηθελημένα από τον Πνευματικό του κατά την ώρα της Εξομολογήσεως, έστω και ένα από τα αμαρτήματά του, τότε δεν συγχωρείται κανένα από όλα τα υπόλοιπα που Εξομολογήθηκε, ακόμα και εάν έχει λάβει για αυτά από τον Ιερέα την Ευχή της Συγχώρησης. Κι αυτό συμβαίνει διότι ο Θεός μας Καλεί να μετανοήσουμε και να θεραπευθούμε από όλα μας τα αμαρτήματα και όχι μόνο από ένα επιλεκτικό μέρος αυτών, μέσα από μία ειλικρινή και συνολική παραδοχή της ενοχής μας που θα καταθέσουμε κατά τη διάρκεια του Μυστηρίου, έτσι ώστε να Αποδεχθεί τη μετάνοιά μας και να μας Καθαρίσει από ο,τιδήποτε το αμαρτωλό και ζημιογόνο (για τις ψυχές μας) πράξαμε.
Ολοκληρώνοντας, πρέπει να επισημάνουμε ότι ο κατάλογος αυτός δεν γράφτηκε για να τρομάξει, ούτε για να απογοητεύσει, ούτε πολύ περισσότερο για να απελπίσει τους συνανθρώπους μας. Πρέπει να κατανοήσουμε πως η απαλλαγή από τις αμαρτίες μας πρέπει να γίνει σταδιακά και ότι σίγουρα δεν είναι υπόθεση που διεκπεραιώνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Δεν μπορούμε να ανέβουμε με ένα σάλτο το βουνό. Χρειάζεται επίμονη, εντατική και χωρίς απελπισία προσπάθεια, η οποία πρέπει απαραιτήτως να στηρίζεται στην προσευχή, τη Μελέτη της Αγίας Γραφής, την Εξομολόγηση, τη Θεία Κοινωνία (όποτε φυσικά μας το επιτρέψει ο Πνευματικός μας) και τον τακτικό Εκκλησιασμό, όλα αυτά πάντοτε σε συνδυασμό με τη δική μας θέληση. Αυτό άλλωστε είναι που Θέλει να Βλέπει από εμάς ο Θεός: Την αληθινή προσπάθεια και την ειλικρινή διάθεσή μας για μετάνοια. Μόνο έτσι θα μας Ενισχύσει με τη Χάρη Του και θα μας Ανοίξει το Δρόμο για τη Βασιλεία Του.
